Meme başı akıntısı sağlıklı kadınlarda olabileceği gibi meme hastalıklarında da olabilir, bazı meme başı akıntıları meme kanserinin habercisi olabilir.
Akıntının kendiliğinden olup olmadığı, unilateral ya da bilateral akıntı varlığı, tek ya da birden fazla süt kanalından mı olduğu, akıntının içeriğinin kanlı olup olmadığı, akıntıya eşlik eden ağrı, kitle ya da meme başı çekintisi gibi başka bir semptomun varlığı mutlaka araştırılmalıdır. Ayrıca hastanın emzirme durumu sorgulanmalı, kullandığı ilaçlar öğrenilmeli ve meme kanseri riski açısından özgeçmiş ve soygeçmişi öğrenilmelidir.
Meme başı akıntıları laktasyon, fizyolojik meme başı akıntıları ve patolojik meme başı akıntıları olarak gruplandırılır.
Laktasyon, kadınlarda gebelik esnasında ve gebelikten sonra gözlenen, memenin süt ve kolostrum ürettiği normal fizyolojik salgısıdır. Laktasyon doğumdan ya da emzirmenin kesilmesinden sonra en az altı ay daha gözlenebilmektedir.
Fizyolojik meme başı akıntıları sıklıkla bilateral, multiduktal ve hastanın kendi memesini sıkma ve sıvazlama gibi eylemler ile yarattığı manipülasyon sonucu oluşan meme başı akıntılarıdır. Hastalara meme görüntülemesi amacıyla ultrasonografi ve özellikle patolojik akıntısı olan 30 yaşın üzerindeki hastalara mamografi yapılmalıdır. Bazı hastalarda manyetik rezonans görüntüleme, akıntıdan sitolojik değerlendirme yapılması önerilebilir.
Patolojik meme başı akıntısı ise genellikle kendiliğinden gelen, tek taraflı, tek bir kanaldan gelen 40 yaşın üzerindeki kadınlarda gözlenir ve muayenede eş zamanlı kitle ile ilişkili olabilir. Akıntının içeriği berrak ya da sarı renkli seröz bir akıntı olabilirken, kanlı ya da kan bulaşlı bir akıntı halinde de gözlenebilir. Patolojik meme başı akıntısının en sık nedeni intraduktal papillomlardır. Papillomlar duktus duvarından lümene doğru büyüyen papiller tümörlerdir. İntraduktal papillomlar bazı olgularda kanser ya da kanser öncesi hücreler ile birlikte görülebilirler. Bu nedenle kalın iğne biyopsisi ile doku tanısı koyulan intraduktal papillomların tedavisinde standart yaklaşım cerrahi eksizyondur.
Gebelik ya da emzirme dışında meme başından süt ya da süt benzeri bir sıvının kendiliğinden gelmesine galaktore adı verilir. Galaktore genellikle birden fazla kanalda ve bilateral olarak gözlenir ve süt içerikli bir akıntıdır. Galaktorenin genellikle kaynağı hiperprolaktinemidir ve bu durum ilaçlara bağlı olabileceği gibi, bilateral ve yüksek volümlü akıntının eşlik ettiği hipofiz adenomu gibi endokrin tümörleri ve hastalıkları gibi durumlarda gözlenir. Bu nedenle galaktore gözlenen bir kadında serum prolaktin düzeyine bakılmalıdır ve yüksek saptanan hastalarda hipofiz manyetik rezonans görüntüleme gibi ileri tetkikler planlanmalıdır. İlaca bağlı galaktore genellikle antidepressan ilaçlar gibi dopamin inhibisyonu yapan ilaçlarla gözlenmektedir. Bazen periduktal mastiti olan hastalarda pürülan meme başı akıntısı da görülebilmektedir.
Patolojik meme başı akıntısı saptanan hastalarda %15’e varan oranda malignite saptanabilir. En sık saptanan malignite ilişkili durum ise duktal karsinoma in situ olarak gözlenmektedir. Özellikle ileri yaşlarda meme başı akıntısının malignite ile ilişkili olma ihtimali artmaktadır.